تعریف منابع انسانی
در پاسخ به این سوال که منابع انسانی چیست؛ باید گفت ویلیام آر تریسی منابع انسانی را به صورت مجموعه ای از افراد که در سازمانی مشغول به کار هستند و مدیریت آن سازمان را برعهده دارند؛ گفته می شود. هر مجموعه منابع مختلفی از جمله منابع مالی، فیزیکی و انسانی دارد. منبع انسانی هر مجموعه، فردی می باشد که در آن سازمان مشغول به کار بوده و می تواند در آن مجموعه کار کند. مفهومی که امروزه اهمیت بسیار زیادی دارد؛ مدیریت منابع انسانی می باشد. منابعی که یک مجموعه در اختیار دارد؛ راه پیشرفت آن سازمان را هموار می کند. باید به این مورد توجه داشته باشید که استفاده درست از هر یک این منابع می تواند سازمان شما را به سمت پیشرفت سوق دهد.
اهمیت منابع انسانی
نیروی کار و منابع انسانی برای هر سازمان و مجموعه ای از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. باید به این مسئله توجه داشته باشید که منابع فیزیکی و مالی، هر چند مهم هستند اما منابع انسانی کارآمد و متخصص می توانند از منابع مالی و فیزیکی نیز مهم تر باشند. منابع فیزیکی و مالی را می توان تأمین کرد؛ در صورتی که نیروی های انسانی کارآمد به سختی به دست می آیند. برای این که سرمایه های انسانی شرکت بتوانند تبدیل به نیروی متخصص و کارآمد شوند؛ سال ها زمان تلاش و تجربه لازم است. در نتیجه داشتن یک نیروی انسانی ماهر و متخصص، اهمیت بسیار زیادی دارد. جایگزین کردن فردی که در کاری هم تخصص دارد و هم تجربه به دست آورده با فرد دیگر کار بسیار سختی می باشد. البته باید توجه کنید که هر چه حوزه فعالیت تخصصی تر می شود؛ به دست آوردن نیروی انسانی نیز سخت تر و پیچیده تر خواهد شد.
نقش منابع انسانی سازمان ها در گذر زمان
با تعریف منابع انسانی سازمان ها آشنا شدید. از گذشته تا به امروز، سازمان ها و مجموعه های مختلف تغییرات زیادی داشته و در مسیر تکامل حرکت کردند. با تکامل و تغییر عملکرد سازمان ها، نقش نیرو ها و سرمایه های انسانی هر سازمان نیز به تناسب نیاز تغییر کرده است. دکتر اولریچ که استاد دانشگاه میشیگان آمریکا می باشد؛ می گوید به طور کلی می توان سه نقش اساسی و مهم را برای سرمایه انسانی هر سازمان در نظر گرفت. در ادامه به این سه نقش اساسی و مهم اشاره می کنیم.
همکار استراتژیک
می توان منابع انسانی را سازمان یا تیمی در دل سازمان اصلی تعریف کرد. این تیم با خط مقدم سازمان یا همان مدیران و هدف گذاران اصلی شرکت، برای به دست آوردن اهداف استراتژیک و کلان یک مجموعه سازمان همکاری های لازم را انجام می دهد. این نقش برای سرمایه انسانی، شاید بیشتر در تصورات عموم افراد وجود داشته باشد. غیر از این مورد، نقش های مهم دیگری نیز وجود دارد.
حامی کارکنان
وقتی مسئله حمایت از کارکنان توسط منابع انسانی مطرح می شود؛ باید به این مسئله توجه داشته باشید که این نقش برای بخش منابع انسانی تعریف شده است. امروزه در اکثر سازمان های بزرگ و مجموعه هایی که در حال پیشرفت هستند؛ بخشی با این عنوان به وجود آمده است. این بخش می تواند برای پیشرفت و موفقیت کارکنان تلاش کرده و همچنین در مواقع حساس و مهم به عنوان واسطه بین نیروی های انسانی و مدیران سطح بالای یک شرکت، عمل کند.
عامل تغییر
هرچند منابع فیزیکی و مالی برای تغییرات بزرگ لازم هستند؛ اما عامل تغییر و به وجود آمدن پیشرفت در هر سازمانی منابع انسانی هستند. یکی از مهم ترین نقش هایی که سرمایه انسانی و همچنین بخش منابع انسانی در سازمان دارد این است که تغییرات لازم را برای به دست آوردن اهداف کلان شرکت پیگیری می کند. این تغییرات می تواند موارد مختلفی مانند ارائه آموزش های مورد نیاز کارکنان، تقسیم وظایف یا مواردی از این دست باشد.
مدیریت منابع انسانی
مدیریت منابع انسانی، اجرای یک سری راهبرد های مهم کلان برای مدیریت و هدایت کارکنان یک مجموعه یا سازمان است. این بخش در پیشرفت سازمانش، نقش بسیار مهم و تأثیر گذاری را برعهده دارد. عملکرد صحیح این بخش، می تواند بر پیشرفت سازمان در سطح کلان و همچنین پیشرفت کارکنان در سطح خرد، تاثیر بسیار زیادی داشته باشد. به طور کلی می توان گفت مواردی مانند آموزش، استخدام و بررسی عملکرد کاروان و نظارت بر آن ها، برعهده مدیریت منابع انسانی در هر سازمانی می باشد. فعالیت هایی که در این بخش انجام می شوند بسیار مهم و گسترده هستند.
چگونگی ارزیابی بخش منابع انسانی
همان طور که گفته شد؛ بخش منابع انسانی وظیفه ارزیابی کارکنان و سرمایه های انسانی یک شرکت را بر عهده دارد. برای این که بتوان عملکرد این بخش را ارزیابی کرد باید معیارها و پارامتر های مختلفی را در نظر گرفت. زمانی می توان این بخش را ارزیابی کرد که هدف اصلی آن را مشخص نمود. به طور کلی هدف منابع انسانی را می توان ایجاد ارزش افزوده، برای شرکت در نظر گرفت. این ارزش افزوده باید با توجه به نحوه فعالیت و ماهیت شرکت ایجاد شود. همچنین در این بین، باید به افکار سهامداران اصلی نیز بها داده و ایده های آنان را نیز در نظر گرفت. به طور کلی پرسیدن یک سوال، توسط مدیران رده بالای سازمان ها، می تواند معیار مناسبی برای سنجش فعالیت بخش منابع انسانی باشد. مدیران رده بالای یک مجموعه، باید از این بخش سوال کنند که فعالیت های آن ها، به طور کلی چه ارزش افزوده ایی را برای سازمان یا مجموعه ایجاد کرده است.
گسترش و حفظ استعداد ها
یکی از مهم ترین کار هایی که بخش انسانی باید انجام بدهد؛ گسترش و حفظ استعداد ها می باشد. گسترش و حفظ استعداد های کارکنان، عامل مهمی در پیشرفت سازمان بوده و آموزش آنان در راستای اهداف شغلی نیز برای پیشرفت کار سازمان یا مجموعه مورد نظر، نقش حیاتی را دارد. علاوه بر این، بخش منابع انسانی وظیفه دارد فرهنگ سازمانی را نیز راهبری کن. به این منظور باید تیم سازی های قوی صورت گرفته و کارکنان روحیه کار تیمی را به دست بیاورند. با داشتن روحیه کار تیمی و تقویت همکاری ها یک سازمان می تواند پیشرفت قابل توجه ای داشته باشد.
